مرحوم فیرحی کار خود را به خوبی انجام می‌داد؛ او نشان می‌داد چطور می‌شود قانون مدرن، دموکراسی، حزب، تحزب و انتخابات را در چارچوب شریعت توجیه کرد و آنها را موجه نشان داد. این کار و نقشی که مطرح می‌کنم، هابرماس در آرای متاخر خود در حوزه نسبت بین گروه‌های اجتماعی متفاوت با یکدیگر مطرح می‌کند و از اصطلاح شهروند روشنفکرِ مترجم یاد می‌کند.

موضوع بحث در مورد چیستی کار دکتر فیرحی است و می‌خواهم بگویم که با چه معنایی از کار دکتر فیرحی همدل و همراه هستم و فکر می‌کنم آنچه ایشان کرد باید تداوم یابد، آن‌هم از سوی کسانی که صلاحیت این کار را دارند. همچنین خواهم گفت با چه معنایی با آن کاری که فیرحی می‌کرد، موافقت ندارم و فکر می‌کنم آن راه به سرانجام نمی‌رسد. طی یک سالی که از وفات این استاد می‌گذرد، گفت‌وگوهای فراوانی شده و حجم قابل‌توجهی از اینها گفت‌وگوهای انتقادی است و وجهی از آنها نیز تمجید و توصیه به آن کاری است که او انجام می‌داد.

به یک معنا، گاهی با کسانی که تمجید ایشان را می‌کردند، همدل هستم و به جهاتی با کسانی همدل هستم که به نقد او می‌پردازند، اما اینکه شما با او موافقت داشته باشید یا مخالفت، بسته به این است که کار او را چطور می‌فهمید. دو امکان است که توضیح دهیم او چه می‌کرد؛ یکی اینکه بگوییم داشت تلاش می‌کرد با تکیه بر زمینه‌های سنت و فقه اسلامی، امکانی برای توجیه دموکراسی و موجه کردن دولت مدرن، قانون مدرن و دموکراسی مدرن ایجاد کند و زبانی را برای آنها طراحی می‌کرد که دینداران بتوانند با آن زبان سخن بگویند، به نحوی که برای دیگران نیز قابل شنیدن باشد. یک زبان دینی و یک زبان فقهی برای توجیه امر دموکراتیک قانون و دولت مدرن داشت. به این معنا کاملا با کاری که ایشان می‌کرد، موافق هستم.

اما کار دومی که اگر بگوییم وی انجام می‌داد، با آن مخالف هستم و می‌گویم به بن‌بست می‌رسید، عبارت از ابتنا و اتکا به فقه و مبانی دینی برای تدوین نظم قانونی برای یک ساخت دولت-ملت است. انگار که ایشان می‌خواهد مبانی شرعی برای توجیه آنچه در سطح ملی قرار است استقرار پیدا کند، بیاورد، به این معنا، اگر اهتمام وی کار دوم است، قطعا مخالف این روایت هستم و گمان نمی‌کنم این کار نتیجه داشته باشد.

پس فیرحی را باید یک‌بار در پرتو انگاره اول و یک‌بار در پرتو انگاره دوم مطالعه کنیم. در پرتو انگاره اول، مساله این است که گویی قبول کرده باشند که پس از چهار دهه از عمر جمهوری اسلامی، در جامعه‌ای زندگی نمی‌کنیم که همه دیندار هستند یا همه فکر می‌کنند در پرتو اذن شریعت قرار است زندگی کنیم. در جامعه‌ای هستیم که گروه‌های متنوعی در آن زندگی می‌کنند و بخشی از افراد این جامعه که مهم نیست اکثریت یا اقلیت باشند و در طراحی جامعه عادلانه نیز طرح این مساله انحرافی است، گروهی فکر می‌کنند سازماندهی جامعه سیاسی را باید مبتنی بر مبادی شریعت و الهیات دینی کرد. اما بخش‌های دیگری نیز در این جامعه هست که یا اصلا به شریعت و الهیات دیگری تعلق دارند یا اصلا دین ندارند و آنها در این جامعه زندگی می‌کنند و از حیث یک گروه اجتماعی، هموطنان ما حق برابر با همه گروه‌های اجتماعی را دارند.

فیرحی و قبول تکثر در جامعه
فیرحی این کثرت را قبول کرده است. ما از اول فکر کردیم که یک گروهی می‌خواهند حقیقت و حق را در جامعه استوار کنند و دیگران نیز یا تبعیت می‌کنند یا می‌روند. چهار دهه داریم تجربه می‌کنیم و آسیب‌های چنین انگاره‌ای را می‌چشیم، لذا فیرحی با رویکرد اول فرض را بر این گذاشته که این کثرت هست و آن کاری که می‌کند، قرار نیست چتری بر کل جامعه سیاسی بیندازد. همه آثار ایشان دارای یک زبان تازه‌ای برای دینداران متشرع ایجاد می‌کند تا با تکیه بر مبانی و منابع دینی، از یک نظم عادلانه سیاسی که نظم دموکراتیک است، بتوانند دفاع کنند و این کار را باید کار مبارکی شمرد و از سایر گروه‌های اجتماعی نیز همین تمنا را کرد.
یعنی ما باید به کسانی که شیعه هستند، بگوییم از فهم خود از تشیع، مبانی تئوریک فراهم کنید تا زبانی تولید کنید که از یک نظم عادلانه دفاع کند. اگر کسانی مسلمان یا شیعه نیستند یا اصلا کمونیست هستند نیز باید تمنا کنیم با تکیه بر ذخایر و منابع خود، زبانی تولید کنند که بتوانند از یک نظم عادلانه و از یک جامعه متکثر دفاع کنند و همه باید این کار را بکنند که از جمله آنها مسلمانان و شیعیان هستند.

فیرحی و توجیه قانون مدرن و دموکراسی در چارچوب شریعت
دکتر فیرحی کار خود را به خوبی انجام می‌داد. او نشان می‌داد چطور می‌شود از چارچوب شریعت، قانون مدرن، دموکراسی، حزب، تحزب و انتخابات را توجیه کرد و آنها را موجه نشان داد. این کار و نقشی که مطرح می‌کنم، هابرماس در آرای متاخر خود در حوزه نسبت بین گروه‌های اجتماعی متفاوت با یکدیگر مطرح می‌کند و از اصطلاح شهروند روشنفکرِ مترجم یاد می‌کند. همه این افراد وابسته به گروه‌های مختلف موظف هستند که قدرت بگیرند و سخن بگویند که این کار را دکتر فیرحی در موضع خود انجام می‌داد و این فیرحی‌ها را در حوزه‌های دیگر نیز باید داشته باشیم. به این معنا، کار ایشان مهم و ارزشمند است و باید تداوم یابد. البته در این مدت، نقدهای دیگری نیز دیدم که چقدر این نظریه به لحاظ فقهی می‌تواند قوت نظری داشته باشد یا خیر که در این زمینه بحث نمی‌کنم، اما اصل کار محترم است.

اما اگر کار ایشان کار دوم باشد، با آن مخالف هستم. اگر فکر کنیم دکتر فیرحی خیال می‌کند که تاکنون برای نظم دموکراتیک که دین دایرمدار آن است و در مرکزش ایستاده است و دین دارد سپهرش را مشخص می‌کند که یک نظم سیاسی برآمده از افق دینی، آن هم افق شیعیان و قرائت خاصی از تشیع، با آن مخالف هستم. اگر نظم سیاسی همین است و فکر می‌کنیم مبانی آن دموکراتیک نبوده است که برای تحزب و برای جامعه دموکراتیک جا باز کند، باید در مبانی بازاندیشی کنیم.
اگر دکتر فیرحی کار دوم را می‌کنند و فرض بر این است که یک نظم مبتنی بر آموزه‌های دینی برقرار شود و همه ‌چیز از آموزه‌های دینی منبعث شود، من با آن مخالف هستم و این راه را قابل دوام نمی‌دانم. به لحاظ تجربی، خیال می‌کنیم که ما در چهار دهه اخیر، همین را تجربه کرده‌ایم، یعنی چیزی را ندیده‌ایم و آن هم اینکه جامعه مدرن یک جامعه تک‌صدا نیست و یک جامعه متکثر است و چون این را ندیدیم، توفیقی در برقراری نظم عادلانه هم نتوانستیم ایجاد کنیم، چه رسد به نظم دموکراتیک. باید قبول کنیم زبانی باید دراختیار باشد تا هیچ‌کس در جامعه احساس بیگانه بودن نکند و همه احساس خویشاوندی کنند.

نکته آخر اینکه با درنظر گرفتن روایت دوم که بخواهیم مبانی برای کلیت جامعه بنا کنیم، اصلا فقه بدترین آغاز است. به نظر من اصلا برای اصلاح این چشم‌انداز که کثرت جامعه سیاسی را دید و آن را به رسمیت شناخت، بدترین نقطه آغاز، فقه است. شاید علمای دین باید به عرصه الهیات، کلام یا قلمروهای مبنایی‌تری بپردازند تا این را ادراک کنیم که چطور می‌شود در پرتو تعلق به یک چارچوب دینی، بتوان دیگران را دید و آنها را به رسمیت شناخت. ما می‌توانیم اسلام را دین برحق بدانیم، اما برحق دانستن دین اسلام به این معنا نیست که ما مسلمانان برحق هستیم.

تبریک عید نوروز با پیام رسون

آشنایی بیشتر با نمایندگی سامانه پیامکی پیام رسون

صندلی‌هایی که زمانی برای مدیران شرکت‌های اینترنتی محفوظ بود به دلیل آماده سازی پکن برای چالش‌های فناوری از سوی واشنگتن باز توزیع می‌شوند.
  
  با تغییر اولویت‌های "شی جین پینگ" رهبر چین در بحبوحه افزایش رقابت‌های فناوری با ایالات متحده تعدادی از مدیران برجسته اینترنتی چین از نشست‌های سیاسی ارشد این کشور در پکن کنار گذاشته شدند و جای خود را به متخصصان هوش مصنوعی و نیمه هادی‌ها دادند.

به گزارش وال استریت ژورنال، "پونی ما"، "رابین لی" و "ویلیام دینگ" مدیران ارشد شرکت‌های اینترنتی چینی تنسنت، بایدو، Holdings Ltd و Net Ease Inc به ترتیب در زمره غائبان فهرست نمایندگان سال جاری کنگره ملی خلق نهاد قانونگذاری چین و کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین یک نهاد مشورتی سیاسی بودند. هم چنین، "یانگ یوانکینگ" مدیر عامل اجرایی شرکت لنوو نیز یکی از غائبان اصلی نشست‌ها بوده است.

 این جلسات عمدتا امور تشریفاتی هستند که برای ایجاد وحدت و هماهنگی در سراسر پرجمعیت‌ترین کشور جهان طراحی شده اند. از سال ۲۰۱۸ میلادی هر ساله غول‌های اینترنتی پیشنهاد‌هایی در عرصه سیاستگذاری ارائه می‌کردند و تلاش داشتند تا منافع تجاری خود را با اولویت‌های سیاستگذاری حزب کمونیست چین هماهنگ کنند.

امسال جای خالی آنان بازتاب دهنده واقعیت سیاسی آَشکار و فزاینده‌ای است و آن این که صنعت خدمات آنلاین که در چین به عنوان اقتصاد پلتفرم شناخته می‌شود دیگر در مرکز برنامه توسعه پکن قرار ندارد. "شیائومنگ لو" مدیر شرکت مشاوره گروه اوراسیا که بر فناوری‌های نوظهور و ژئوپولیتیک تمرکز دارد می‌گوید: "دینگ، لی و ما نماد‌های دوران قدیمی‌تر هستند. با انتصاب یک طبقه تازه از مدیران برای جلسات پکن مدل‌های تجاری آنان را تایید می‌کند و اشاره می‌کند که آنان آینده فناوری چین هستند. بسیاری از نمایندگان جدید و دعوت شده از بخش فناوری، کارآفرینان و هم چنین پژوهشگران در زمینه‌های استراتژیک مانند هوش مصنوعی، محاسبات ابری، نیمه هادی‌ها و سخت افزار هستند."

این تغییر سازماندهی بر تغییر تمرکز سیاست پکن به سمت تقویت خودکفایی در فناوری و زنجیره تامین تاکید می‌کند، زیرا آن کشور با چالش‌های فزاینده‌ای از سوی ایالات متحده در هر دو جبهه مواجه است.

"پل تریولو" معاون ارشد چین و رهبر سیاست فناوری در شرکت مشاوره‌ای آلبرایت استونبریج مستقر در واشنگتن می‌گوید: "پکن به شرکت‌های بخش خصوصی نیاز دارد تا برنامه خود را در مسیر ابتکار عمل کمربند و جاده شی و مبارزه طولانی مدت حزب کمونیست چین با ایالات متحده پیش ببرد نه صرفا برای تسلط بر فناوری‌های آینده بلکه برای کنترل زنجیره‌های تامین فناوری چین بدون محدودیت‌های نظارتی از سوی امریکا".

واشنگتن مجموعه‌ای از تشدید کنترل‌های صادراتی ایالات متحده در مورد تراشه‌ها را اعلام کرده که می‌تواند مانع پیشرفت فناوری پکن شود. شی در چند سال گذشته از جمله در گزارشی که در گردهمایی حزب کمونیست چین در پاییز گذشته و در اظهارات ماه گذشته به دفتر سیاسی مرکز اصلی سیاستگذاری حزب ارائه شد بر روی تحقیقات اساسی بیش‌تر نوآوری‌های اصلی و پیشرفت‌ها در زمینه‌های استراتژیک تاکید کرده است. او هم چنین رده‌های بالای حزب را با نسل جدیدی از رهبران که در زمینه هوافضا، هوش مصنوعی و سایر زمینه‌های کلیدی تجربه دارند پر کرده است.

"لیو هه" معاون نخست وزیر چین روز پنجشنبه خطاب به مدیران صنعت نیمه هادی گفت که چین باید از رویکرد جدید "کل ملت" برای پیشبرد این بخش استفاده کند و در این میان از ظرفیت‌های نیرو‌های دولتی و بازار بهره‌مند شود. از چهره‌های جدید قابل توجه در جلسات این هفته می‌توان به "تانگ شیائو" رئیس غول هوش مصنوعی Sense Time Group Inc، "ژانگ سوکسین" سرپرست شرکت نیمه هادی "هوا هونگ" و "چن تیانشی" مدیر عامل سازنده تراشه‌های هوش مصنوعی Cambricon Technologies Corp اشاره کرد.

از دیگر نمایندگان صنعت نیمه هادی که در نشست شرکت داشتند می‌توان به "لی شوشن" کارشناس تراشه و معاون رئیس دانشگاه آکادمی علوم چین در پکن و "گو هوئیکین" مهندس در شرکت بین المللی تولید نیمه هادی برترین سازنده تراشه‌های قراردادی چین اشاره کرد.

"وانگ جیان" رئیس کمیته راهبری فناوری در "علی بابا" و موسس بخش رایانش ابری آن کشور "دعوت نامه ویژه" برای شرکت در کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین را دریافت کرد.

 "کائو پنگ" که ریاست کمیته فناوری JD.com Inc. را بر عهده دارد و ریاست بخش ابری آن شرکت نیز با اوست نیز جزو دعوت شدگان در آن نشست بود. "هه شیائوپنگ" مدیرعامل شرکت چینی تولید کننده خودرو‌های الکتریکی XPeng یک نماینده تازه دعوت شده به کنگره ملی خلق بوده است. "ژو هونگی" مدیر عامل شرکت امنیت سایبری Qihoo ۳۶۰ Technology Co؛ و "لی جون" مدیر عامل شرکت شیائومی سازنده گوشی‌های هوشمند از جمله انتصاب‌های مجدد در عرصه صنعت تراشه چین در نهاد‌های قانونگذاری و مشورتی آن کشور بوده اند.

اهداف سیاست جدید چین در چهاردهمین برنامه پنج ساله، طرحی بزرگ اقتصادی که دوره بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ را پوشش می‌دهد تشریح شد. این طرح بر نوآوری در فناوری‌هایی از جمله نسل پنجم شبکه تلفن همراه، هوش مصنوعی، تراشه‌ها، رباتیک و تولید هوشمند تاکید دارد و آن را در هسته‌ای اصلی برنامه توسعه کشور قرار می‌دهد. بخشی از هدف جلسات سیاسی این هفته بررسی ابتکارات قانونی و سیاستی است که می‌تواند به تحقق این اهداف کمک کند.

شرکت‌های اینترنتی مانند "بایدو" و "تنسنت" با خروج از یک سرکوب نظارتی دو ساله که پکن در ژانویه اعلام کرد ممکن است به پایان برسد در جایگاه دوم قرار می‌گیرند. هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد این شرکت‌ها اکنون بخشی از چشم انداز چین هستند. بایدو که که موتور جستجوی اصلی کشور را اداره می‌کند و زمانی یکی از سه بازیگر برتر اینترنت چین محسوب می‌شد در سالیان اخیر از جایگاه برتر پیشین خود سقوط کرده هرچند تلاش‌های خود را در زمینه هوش مصنوعی تبلیغ کرده است.

برای کارآفرینان انتصاب به عنوان نماینده در نهاد قانونگذاری یا مشورتی تا حد زیادی افتخاری محسوب می‌شود. "لی" از بایدو و "ما" از تنسنت از سال ۲۰۱۳ میلاید در این جلسات حضور داشتند. "جک ما" یکی از بنیانگذاران بانفوذ علی بابا هرگز در هیچ یک از این دو نهاد حضور نداشته است.

"ریچارد لیو" بنیانگذار JD.com در سال ۲۰۱۹ میلادی پس از متهم شدن به تجاوز جنسی به یک زن جوان چینی در ایالات متحده از هیئت مشاوره سیاسی استعفا داد. لیو سال گذشته این پرونده را حل و فصل کرد.

بازاریابی پیامکی ، بهترین روش تبلیغ

 «پیروز» را دیگر تقریبا همه ایران می‌شناسند؛ همان که حدود 10 ماه پیش از «ایران» و «فیروز» زاده شد و در اولین روزها برادران خود را از دست داد. حالا او به نمادی از حفظ حیوانات در برابر انقراض تبدیل شده است؛ نمادی که این روزها بر تخت بیمارستان دراز کشید و رفت. با‌این‌حال نه تنها پیروز که جانوران و حتی گیاهان زیادی در ایران و البته جهان هستند که وضعیت خوبی ندارند. حالا شاید یکی از اساسی‌ترین سؤالاتی که می‌توان پرسید، این است که چرا پیروز و دیگر حیوانات به این وضعیت دچار شده‌اند؟ چرا حیوانات و صد‌البته گیاهان در معرض نابودی کامل قرار می‌گیرند؟

 انسان متهم ردیف اول

اولین عاملی که در انقراض گونه‌ها تأثیر دارد، تخریب زیستگاه است و پس از آن و در رتبه بعدی، شکار بیشترین تقصیر را دارد. به گفته یک فعال محیط زیست و دکترای تنوع زیستی، «وقتی زیستگاه گونه‌ها تخریب می‌شود، رفته‌رفته خودشان هم از بین می‌روند. برای مثال یوز آسیایی در بخش وسیعی از آسیا زندگی می‌کرد؛ اما به‌مرور زیستگاهش از بین رفت و فقط به مناطقی در ایران محدود شد و تعداد آن کاهش پیدا کرد». انسان در ازبین‌رفتن زیستگاه حیوانات و گیاهان نقش مهمی دارد. کارشناسان مدت‌هاست درباره از‌بین‌رفتن پوشش‌های گیاهی نظیر جنگل‌ها در ایران هشدار می‌دهند. روژان نظری بیماری‌های نهال‌ها، آتش‌سوزی‌های عمدتا عمدی برای تغییر اراضی، ویلاسازی، قاچاق چوب و... را از مهم‌ترین عواملی می‌داند که جنگل‌ها و گونه‌های گیاهی را در خطر نابودی قرار داده‌اند: «جمعیت انسانی در ایران 85 میلیون است؛ اما نکته جالب این است که جمعیت دام به 120 میلیون هم می‌رسد! چرای بی‌رویه دام یکی از معضلات در حفظ پوشش گیاهی است؛ چراکه دام اجازه نمی‌دهد درخت‌های جدید رشد کند». در‌این‌میان جوامع محلی مانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کنند که هم می‌توانند در حفظ محیط زیست کمک کنند و هم با اقدامات و برداشت‌های بی‌رویه خود، محیط را از بین ببرند. به گفته نظری، در بسیاری موارد برداشت‌های بی‌رویه به دلیل فقر و تأمین نیازهای زندگی صورت نمی‌گیرد‌ بلکه بسیاری از کسانی که به قاچاق چوب یا شکار پرندگان مهاجر مشغول‌اند، وضع مالی خوبی هم دارند. این کارشناس محیط زیست، توضیح می‌دهد که انقراض، فقط موجوداتی مانند یوز و گوزن زرد را تهدید نمی‌کند؛ بلکه موجودات زیادی هستند که در معرض نابودی کامل قرار دارند: «آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس یکی از دلایل از‌بین‌رفتن سنجاب ایرانی است. شکار هم دلیل دیگری است که جمعیت این جانور را کاهش داده است. امروز تعداد سنجاب در زاگرس کم شده است و علاوه‌برآن این گونه برای فروش به شهرهای دیگر برده شده که برای محل جدید آن را به‌صورت یک گونه مهاجم کرده است. زنبور یکی دیگر از گونه‌هایی است که در معرض خطر قرار گرفته است. نظری نقش مردم را در این زمینه مهم می‌داند: «مردم برای به‌دست‌آوردن عسل وحشی به طبیعت می‌روند و با این کار زنبور عسل را در معرض خطر انقراض قرار داده‌اند». موجودات دیگری هم هستند که او نام می‌برد: «ماهی کور که زیستگاه آن در غارهای لرستان و خوزستان است، ماهی حساسی است. حضور گردشگر در آن مناطق، باعث محدود‌شدن زیستگاه و آلودگی ناشی از زباله و کاهش جمعیت این نوع ماهی می‌شود. سمندر لرستانی هم زیستگاهش در این دو شهر است و در خطر قرار دارد. گاهی حتی دیده شده که این جانور را در سفره هفت‌سین قرار می‌دهند! موجودات دیگری مانند فوک خزری، لاک‌پشت پوزه عقابی و گربه شنی هم در معرض انقراض‌اند که درباره آن کمتر صحبت شده‌ است. زیستگاه‌های آنها به دلیل تغییر کاربری اراضی، ویلاسازی و گسترش شهرها در معرض خطر قرار گرفته‌اند».

 انقراض موجودات از جنگل تا دریا و بیابان

به گفته نظری لیست بلندی از موجودات در خطر انقراض وجود دارد که نامی از آنها در میان نیست، تعدادی از آنها در دریاها و تالاب‌ها قرار دارند: «زنجیره حیات به هم وصل است. فیتوپلانکتون‌ها که ریزترین موجودات دریایی هستند و بیش از 60 درصد اکسیژن جهان را تولید می‌کنند، در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند». نظری ادامه می‌دهد: «خطر آلودگی دریا و سدسازی‌ها فیتوپلانکتون‌ها را در خطر قرار داده‌اند. آب‌شیرین‌کن‌ها هم در این موضوع نقش داشته‌اند و اکوسیستم جوامع دریایی را به هم ریخته‌اند». تالاب‌های زیادی هم در ایران یا خشک شده‌اند یا به سمت خشک‌شدن پیش می‌روند. ازجمله این تالاب‌ها، هامون است که از خارج از ایران تهدید و به خشکی دچار شد، طبق گفته این دکترای تنوع زیستی: «افغانستان سد کمال‌خان را بر روی هیرمند احداث کرد. اکنون هم در‌حال احداث سد بخش‌آباد بر روی فراه رود است، منبع تغدیه هامون این دو رود بود و این سدها خشکی هامون را به دنبال داشته و خواهد داشت. خشکی هامون هم باعث از‌بین‌رفتن حیوانات و گیاهان در این منطقه شده، برای مثال گاومیش‌هایی در آن وجود دارد که منبع درآمد مردم بود و اکنون در‌حال از‌بین‌رفتن هستند». خشک‌شدن تالاب‌ها همچنین پرندگان را در معرض خطر قرار می‌دهد. یکی از پرندگانی که نام آن را زیاد شنیده‌ایم، درنای سیبری است که در معرض انقراض قرار دارد. نظری به بیابان‌ها هم اشاره می‌کند: «در بیابان‌ها هم گونه‌هایی مانند مارها و نوعی موش در معرض خطرند که جاده‌سازی‌ها، حضور آفرودها و مالچ‌پاشی بر زندگی آنها تأثیرگذار بوده است. حتی بوته‌ها ممکن است زیستگاه چند حشره باشد و مالچ‌پاشی باعث از‌بین‌رفتن آنها می‌شود».

 گونه‌های گیاهی در خطر نابودی هستند

توجه به موضوع انقراض جنبه‌های دیگری هم دارد. سرپرست دفتر آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: «تمرکز بیش از اندازه بر یک گونه می‌تواند باعث شود سایر گونه‌ها مورد بی‌توجهی قرار بگیرند. برای مثال اگر فقط یوز ایرانی نجات پیدا کند، این موجود زنده بماند و چه غذایی را بخورد؟». یوسف مرادی تأکید کرد: «ایجاد تعادل میان گونه‌های مختلف، موضوع مهمی است. موجودات زنده به‌صورت یک زنجیره به هم متصل‌اند و در پایین‌ترین بخش زنجیر گونه‌های گیاهی وجود دارند. اگر برای مثال یوز نجات پیدا کند اما گونه‌های گیاهی که طعمه‌های یوز را تغذیه می‌کنند، از بین بروند، تلاش شما بی‌ثمر است». به گفته این مدیر دولتی، ایران در صد سال گذشته حدود هشت میلیون هکتار از جنگل‌هایش را از دست داده است و اگر این جنگل‌ها نجات داده نشوند، تنوع زیستی کشور در بخش‌های گیاهی و جانوری تا حد زیادی از دست خواهند رفت: «پلنگ را نمی‌توان در بیابان نگه داشت و نیاز به تغذیه از بز کوهی دارد، بز کوهی هم نیاز به پوشش گیاهی دارد». او هم به سنجاب ایرانی اشاره می‌کند: «سنجاب گونه دیگری است که بازار آن در تهران و شهرهای دیگر به‌عنوان حیوان خانگی گرم است. سنجاب‌های زاگرس سر از خانه‌ها درمی‌آورند». او به موضوع مهمی اشاره می‌کند: «مسئله مدیریت پسماندها هم موضوع دیگری است که تعادل زیستی را در طبیعت کشور به هم ریخته است. در زاگرس پسماندها مدیریت نشده است و این موضوع باعث شده تعداد بعضی گونه‌ها مانند کلاغ افزایش بیابد. وقتی گونه‌ای زیاد شود گونه‌های دیگر را از بین می‌برد. کلاغ تخم دارکوب را می‌خورد و به همین دلیل از تعداد این‌گونه کم شده است. کار دارکوب حجامت درخت‌های بلوط است و اگر دارکوب این کار را نکند، کرم و پروانه بلوط‌خوار و به‌طور‌کلی آفت درخت زیاد می‌شود و این آفت‌ها بلوط را خشک می‌کند». به گفته مرادی: «ما در ایران سالانه 400 میلیارد مترمکعب بارش داریم که 270 میلیارد مترمکعب از آن تبخیر می‌شود و فقط 130 میلیارد مترمکعب باقی می‌ماند. این میزان هم عمدتا به دلیل وجود جنگل تبخیر نمی‌شوند. اگر پوشش جنگلی زاگرس از بین برود، رودی باقی نمی‌ماند و بعد از آن سایر گونه‌های جانوری و حتی انسان هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. اگر زاگرس نباشد، رودها نیستند، اکسیژن حاصل از آن هم دیگر نخواهد بود و ریزگردهایی که از غرب کشور وارد می‌شود، بخش‌های زیادی از کشور را در بر می‌گیرد». مرادی بیان می‌کند: «در جنگل‌ها توسعه بی‎‌خردانه باعث از‌بین‌رفتن گونه‌های گیاهی شده است، برای مثال عبور 10 هزار کیلومتر لوله گاز از بین جنگل‌های زاگرس تعداد زیادی درخت در این منطقه را از بین برده است. در‌حالی‌که این خط لوله باید از دامنه شرقی زاگرس منتقل ‌عبور می‌کرد، برای کاهش هزینه‌ها از وسط جنگل عبور داده شد. حتی طبق قرارداد، باید به ازای هر درخت بلوط سه درخت کاشته شود، اما مسئولان این پروژه بعد از گذشت 30 سال از احداث خط لوله بگویند کدام درخت را در این منطقه کاشته‌اند؟». موسیر از گونه‌های گیاهی در معرض خطر است که بسیاری از مردم از این موضوع بی‌اطلاع هستند. مرادی می‌گوید در‌این‌باره هشدار داده شده است: «سازمان منابع طبیعی در منطقه زاگرس درباره چیدن موسیر به‌عنوان یک گیاه در حال انقراض هشدار داده است، اما دیده می‌شود که در فصل برداشت، از کردستان تا یاسوج در حوزه جنوبی زاگرس بازار فروش گیاهان دارویی وجود دارد و مردم به توصیه‌ها درباره جلوگیری از کندن گیاهان کوهی توجهی ندارند. خرس، بز کوهی، پلنگ، سنجاب و‌... وقتی دچار بیماری می‌شوند، از این گیاهان برای بهبود خود استفاده می‌کنند». به گفته او، بیش از هشت‌هزار گونه گیاهی در منابع طبیعی ایران وجود دارد و کشور ما از 13 اقلیم جهان، 11 اقلیم را دارد؛ به همین دلیل گونه‌های گیاهی و جانوری در ایران بسیار متنوع هستند.

 نابودی گیاه و جانور به جنگل‌های شمال رسیده است

سرپرست دفتر آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بیان کرد: «در فریدونکنار برای پرندگان مهاجر دامگاه ایجاد می‌کنند. باید به داد این پرنده‌ها برسیم». مرادی تأکید می‌کند: «‌سالانه چند میلیون پرنده مهاجر به ایران می‌آید، اما ایران به‌عنوان سیاهچاله این پرنده‌ها عمل می‌کند، یعنی پرنده‌هایی مانند غاز، اردک و قو در اینجا شکار و مصرف می‌شوند. در جامعه محلی استفاده از پرندگان مهاجر به‌عنوان یک غذای افتخارآمیز و لوکس به حساب می‎‌آید». مدیریت پسماندها در هیرکانی موضع دیگری است که تنوع زیستی در این بخش از کشور را تهدید می‌کند. به گفته او، ارتفاع پسماندها در سراوان به بیش از صد متر رسیده است که به دنبال آن گراز و کلاغ در این منطقه زیاد خواهد شد. عقاب‌ها در این منطقه برای به‌دست‌آوردن غذا تنبل می‌شوند و به دنبال آفت نخواهند گشت. درواقع زیست این پرندگان تغییر کرده است.

 سگ‌های ولگرد آفت دیگری برای محیط زیست

سرپرست دفتر آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اعلام می‌کند: «سه میلیون سگ ولگرد در کشور وجود دارد و این در بحث تنوع زیستی بسیار خطرساز است. سگ‌ها در هر زایش تا 10 توله به دنیا می‌آورند و می‌توانند با بقیه حیوانات از‌جمله گرگ آمیزش کنند. سگ‌ها معمولا ترسی از درگیری با گونه‌های دیگر ندارند. اکنون در اطراف پسماندهای جزیره هرمز سگ‌های زیادی جمع شده‌اند و این برای گونه‌های دیگر و انسان‌ها خطرساز است».

 برای نجات موجودات در حال انقراض چه کنیم؟

نظری آموزش را به‌عنوان یک راه‌حل عنوان می‌کند: «آموزش می‌تواند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشد. مصرف‌گرایی باعث زیادشدن شکار شده است؛ چراکه مواردی مانند چرم از حیوانات به دست می‌آید». به گفته او باید درباره بحث عدالت زیستی در محیط زیست مردم را آگاه کنیم؛ چراکه ارزش حیات گونه‌های زیستی الزاما به دلیل فایده آنها برای انسان نیست و این موجودات به خودی خود ارزشمند هستند و باید به حضور تمام گونه‌ها احترام بگذاریم. چون انسان شعورمند است به این معنا نیست که باید با گونه‌های دیگر به‌عنوان یک وسیله رفتار کند. توصیه او این است که: «باید روی درخت‌داری سرمایه‌گذاری کنیم. درخت‌ها را به دلایل گوناگون از بین می‌برند و وعده می‌دهند که نهال می‌کاریم، اما معمولا درختی کاشته نمی‌شود. درواقع درخت‌های 700، 800‌ساله را که مانند الماس ارزشمند هستند، قطع می‌کنند تا نهال بکارند، تازه همان نهال‌ها هم کاشته نمی‌شود یا به وسیله دام از بین می‌رود». مرادی هم توصیه‌های دیگری دارد: «باید تمام جنگل‌هایی را که در صد سال گذشته تخریب شده است، بازیابی کنیم. راهی جز این کار نداریم. زاگرس به‌شدت پیر شده است و وقتی یک منطقه جنگلی پیر می‌شود، آغوش خود را به روی مرگ باز می‌کند. ما باید به داد شش میلیون هکتار جنگل زاگرس برسیم. ما در حوزه هیرکانی نیاز به جنگل‌بانان زیادی داریم. علاوه بر آن نیاز به جذب مشارکت مردم محلی داریم تا جامعه هیرکانی را به سمت کاشت ببریم». وی تأکید می‌کند: «مرکز آموزش سازمان محیط زیست باید در این زمینه ورود کند و حتی کتاب آموزشی برای مدارس در این مناطق تهیه شود. سال قبل گفته شد بازار فریدونکنار بسته شده است، اما الان مردم سر خیابان بازارها را ایجاد می‌کنند و یک شبکه تلفنی گسترده دارند. باید استفاده از این پرنده‌ها به‌صورت یک امر ناپسند در مناطق شمالی دربیاید. محلی‌ها باید در این منطقه در زمینه گردشگری فعال شوند تا شکار نکنند». به گفته او، در برزیل 40 میلیون هکتار مرتع وجود دارد و این کشور گوشت تمام کشورهای مسلمان را تأمین می‌کند، اما در ایران با وجود 80 میلیون هکتار مرتع، نه‌تنها نیاز به واردات گوشت وجود دارد‌ بلکه همین مراتع هم در‌حال نابودی است. این نشان می‌دهد باید در زمینه مراتع مدیریت صورت بگیرد. مرادی می‌گوید از 130 میلیارد مترمکعب آبی که از بارش‌ها در کشور باقی می‌ماند، 90 میلیارد مترمکعب آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. در‌حالی‌که ما باید میزان مصرف آب در کشاورزی باید به 30 تا 50 میلیارد برسد.

مسئولیت پذیری نمایندگی پنل پیامکی پیام رسون نسبت به پیشرفت مشتریان

سه سال پیش در دور دوم اسفند 1398، انتخابات مجلس یازدهم برگزار شد؛ انتخاباتی که در آن اصلاح‌طلبان حضور جدی نداشتند و در اکثر حوزه‌های انتخابیه، اصولگرایان در رقابتی ساده، برنده انتخابات شدند. اما چالش‌های سیاسی و اقتصادی این چند سال، کار را برای اصولگرایان سخت کرده است. قیمت دلار که در اسفند 98 کمتر از 15 هزار تومان بود، حالا به مرز 50 هزار تومان رسیده است و سایر شاخص‌های اقتصادی نیز از این بدتر است. سکه در زمستان آن سال هر‌چه تلاش کرد به شش میلیون تومان نرسید، اما حالا با سرعت به‌سمت رقم 30 میلیون تومان حرکت می‌کند. در این سه سال، مجلس با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود. در حوزه سیاست داخلی، اعتراضات پائیز امسال، بیشتر از هر تحولی، عرصه سیاست ایران را تحت تأثیر قرار داد. اگر مجلس میانه‌روی دهم با اعتراضات 96 به حاشیه رفت و با اعتراضات 98، رسماً اعتبار خود را از دست داد، مجلس یازدهم نیز در ایام نزدیک به 100 روز اعتراضات بعد از مرگ تراژیک مهسا امینی، با فرازوفرودهای زیادی مواجه شد.
در حوزه سیاسی، مجلس یازدهم البته دستاوردهای زیادی داشت. دو نفر از نمایندگان مجلس نامزد تائید صلاحیت‌شده انتخابات ریاست‌جمهوری شدند که البته هر‌دو بعداً از مجلس استعفا دادند. گزینه اکثریت قریب‌به‌اتفاق نمایندگان مجلس امروز رئیس‌جمهور ایران است و رأی اعتماد نمایندگان به وزیران معرفی‌شده هم در تاریخ ایران بی‌سابقه بود. بسیاری از وزیران معرفی‌شده از طرف رئیسی، بالای 90درصد آرای نمایندگان را در سبد خود داشتند. مجلس یازدهم البته همیشه با وزیران، مهربان بوده است. در این سه سال فقط یک استیضاح در مجلس انجام شده است که آن هم در نهایت با رأی اعتماد نمایندگان، فاطمی‌امین در صندلی خود ابقا شد. حالا عقربه‌های ساعت برای نمایندگان تندتر از هر زمانی می‌گذرد. بعضی احزاب و جریانات اصولگرا کم‌کم جلسات خود را برای انتخابات مجلس دوازدهم آغاز کرده‌اند و بعد از تعطیلات نوروز و ماه رمضان، رقابت‌های غیررسمی در شهرهای کوچک آغاز می‌شود. با این‌حال مجلس یازدهم با سؤالات و چالش‌های جدی زیادی مواجه است. در بعضی موضوعات مثل طرح صیانت، یا شفاف‌سازی آرای نمایندگان، مجلس طوری عمل کرده است که حتی نارضایتی گسترده بدنه اصولگرایان را به‌همراه داشته است. از طرفی در میانه ناآرامی‌های اخیر، ایران با مجلسی مواجه بود که نمایندگان زن آن هرگز اثرگذاری‌ای در روند مذاکرات مجلس نداشتند. هرچند مجلس ایران همیشه مجلسی با اکثریت مردانه بوده، اما به‌هرحال چهره‌هایی مثل فائزه هاشمی در مجلس پنجم و پروانه سلحشوری در مجلس دهم، با نطق‌هایی که داشتند در قسمتی از حافظه تاریخی مردم ایران ماندگار شدند. اما زنان مجلس یازدهم را نمی‌توان در میان چهره‌های مؤثر مجلس یازدهم قلمداد کرد. شاید این از بدشانسی این مجلس بود که فاطمه رهبر، که یک سیاستمدار اصولگرا و مورد احترام سایر جریان ها بود، پیش از شروع به کار مجلس، در رقابت با کرونا شکست خورد. اما ژنرال‌های مجلس یازدهم چه افرادی بودند؟ چه بر آنها گذشت و این چهره‌ها امروز در چه وضعیتی به‌سر می‌برند؟ در این گزارش به سراغ 21 چهره خبرساز مجلس یازدهم رفته‌ایم.

محمدباقر قالیباف
سردار قالیباف، رئیس و مشهورترین نماینده مجلس یازدهم است. او که دو بار در انتخابات ریاست‌جمهوری 84 و 92 شکست خورده بود و یک‌بار در انتخابات 96 ناچار به انصراف شده بود، سرانجام در سال 98 برای اولین‌بار در عمر سیاسی خود در انتخاباتی برنده شد و بعد از 12 سال، صندلی ریاست مجلس، چهره جدیدی را تجربه کرد.
قالیباف در ابتدای کار مجلس تلاش زیادی داشت تا با کلیدواژه بازدید میدانی، چهره متفاوتی از خود تصویر کند اما بعد از سه سال، چیزی از آن تبلیغات باقی نمانده است. می‌توان گفت در همه این سال‌ها، قالیباف یکی از ضعیف‌ترین تیم‌های رسانه‌ای را در میان چهره‌های اصولگرا داشته است. اوج این مساله، انتشار تصویر سفر خانواده او به ترکیه برای خرید سیسمونی بود که بازخوردهای منفی برای موقعیت او در افکار عمومی در پی داشت. این، تنها مشکل قالیباف نیست؛ رئیس مجلس در این سه سال با چالش‌های زیادی مواجه شد. بنا به آنچه در ظاهر دیده می‌شد و بعداً در بولتن‌های لورفته در خبرگزاری فارس هم به آن اشاره شد، دولت رئیسی بنای همکاری با او را نداشت. وضعیت بودجه امسال و تأخیر در ارائه آن یکی از آخرین نمونه‌های این بی‌توجهی بود. مجلس و دولت کاملاً همسو، گرچه در مسائلی مثل سیاست داخلی و خارجی و فیلترینگ و حقوق زنان و سانسور و غیره، کاملاً همسو هستند، اما در انتخاب افراد و سیاست‌ها برای بخش‌های اقتصادی، اختلافات جدی دارند. در این میان قالیباف تقریباً نقشی منفعل داشته است و اگر گاهی نقد کوچکی هم کرده، بلافاصله با هشدارهای رجانیوز و ایرنا و... از مواضع خود عقب نشسته است. سال آخر برای قالیباف و مخالفان دولتی او، چالشی بزرگتر به‌همراه دارد. آیا پائیز 1402، او بار دیگر نامزد حضور در مجلس خواهد شد؟ 

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی
مجلس اصولگرا همان روزهای اول، یکی از صندلی‌های نایب‌رئیسی را به یکی از چهره‌های شناخته‌شده مشهدی سپرد؛ امیرحسین قاضی‌زاده. قاضی‌زاده از زمستان 99 برای نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری، تلاش‌هایی را آغاز کرد و سرانجام کاندیدای انتخابات شد و برخلاف زاکانی، انصراف هم نداد؛ گرچه هرگز تلاش نکرد در قالب رقیب انتخاباتی ابراهیم رئیسی، سخنی بگوید که رئیس‌جمهور بالقوه را برنجاند. بعد از انتخابات، او به بنیاد شهید رفت و از نمایندگی مجلس استعفا داد.

علیرضا زاکانی
زاکانی هم سودای ریاست‌جمهوری داشت. در ابتدا گفته بود برای افشاگری علیه لاریجانی وارد انتخابات شده است، اما حتی وقتی لاریجانی ردصلاحیت شد، در صحنه باقی ماند تا به قول خودش تانک انقلاب باشد و از روی رقیبان رئیسی عبور کند! بعد از انتخابات، او به تهران آمد تا در صندلی شهرداری قرار بگیرد. این روزها که دانش‌آموزان قمی با مشکل مسمومیت مواجه هستند، جای خالی یک نماینده که دغدغه مردم این شهر را داشته باشد، در مجلس مشهود است.

مرتضی آقاتهرانی
پیش از انتخابات مجلس، اختلاف جدی بین جبهه پایداری با جریان اصلی اصولگرایان وجود داشت. جبهه پایداری قصد داشت لیست جدایی به سرلیستی مرتضی آقاتهرانی منتشر کند؛ لیستی که در نهایت با پادرمیانی برخی بزرگان، انتشار آن منتفی شد و قالیباف و آقاتهرانی در یک فهرست مشترک قرار گرفتند. آقاتهرانی بعد از آن سعی کرد مجلس فراکسیونی از نیروهای جبهه پایداری تشکیل دهد که البته تا امروز، این فراکسیون کنش مؤثری در مجلس نداشته است.

علی نیکزاد
نام بسیاری از چهره‌های مؤثر مجلس یازدهم با انتخابات ریاست‌جمهوری گره خورده است. در این میان نیکزاد یک تفاوت جدی با دیگران دارد. او به‌جای اینکه مستقیماً نامزد انتخابات شود، سعی کرد به‌عنوان نفر دوم، یاریگر رئیسی برای ورود به پاستور باشد. اما گویا این رفتار به‌اندازه کافی ابراهیم رئیسی را قانع نکرد تا نیکزاد را به کابینه ببرد. نیکزاد گفته بود جز معاون اولی و وزارت کشور، مسئولیت دیگری را قبول نخواهد کرد اما این کرسی‌ها هم به ستاد اجرایی و نیروهای نظامی رسید.

احسان خاندوزی
یکی از جوانان انقلابی که از فهرست اصولگرایان وارد مجلس شد و قرار بود اقتصاد ایران را متحول کند، بعد از یک‌سال، از مجلس راهی پاستور شد تا اقتصاد کشور را سامان دهد. اما یک‌سال‌و‌نیم پس از آن، نماینده پیشین و وزیر فعلی، حالا تبدیل به علامت سؤال جدی برای نمایندگان شده است. آنها از یک‌طرف می‌گویند از وضعیت اقتصادی ناراحت هستند و از طرف دیگر دل‌شان نمی‌آید نخبه جوان اقتصادی هم‌فکر را استیضاح کنند.

عبدالرضا مصری
هرچند در ظاهر، مجالس دهم و یازدهم تفاوت‌های جدی با هم داشتند‌ اما نمایندگان هر دو دوره، یکی دو سالی صندلی نایب‌رئیسی را به مصری سپردند. نماینده کرمانشاه، عضو موتلفه اسلامی و نایب‌رئیس مجلس یازدهم و دهم، سابقه دوران کوتاه وزارت در دولت محمود احمدی‌نژاد را هم در کارنامه دارد و با وجود اینکه نماینده پرسروصدایی نیست‌ اما دو دوره حضور در صندلی نایب‌رئیسی نشان داده تجربه خوبی در امر سیاست‌ورزی داشته است.

مصطفی آقامیرسلیم
مصطفی میرسلیم سعی کرد به‌عنوان یک چهره منتقد خود را در مجلس معرفی کند. حتی در سال 96 رقیب ابراهیم رئیسی هم بود. میرسلیم از مخالفان جدی واردات خودرو به‌شمار می‌رود و همین موضع او هم موردتوجه قرار می‌گرفت. اما خبر بازداشت فرزند او به اتهام ارتباط با مجاهدین خلق (منافقین) پیرمرد را با چالشی جدی مواجه کرد و در این روزها هم سخنانش درباره نحوه برخورد با معترضان ضرورت اعدام آنها در فاصله ۵ یا ۱۰ روز بعد از دستگیری پرسروصدا شد.

معین‌الدین سعیدی
نمایندگان مجلس هیچ سهمی از ناآرامی‌های اخیر و پیگیری مطالبات مردم، نداشتند، اما یکی از نمایندگان بود که هم‌زمان با شدت گرفتن ناآرامی‌ها‌ در سیستان‌و‌بلوچستان، از حقوق مردم این منطقه دفاع کرد و شاید بتوان گفت تنها چهره‌ای بود که از مردم معترض، نمره قبولی گرفته بود. یکی از تصاویر ماندگار مجلس یازدهم زمانی بود که نطق اعتراضی سعیدی توسط مصری که ریاست مجلس را بر عهده داشت، نیمه‌کاره قطع شد.

مسعود پزشکیان
یکی از قدیمی‌ترین نمایندگان مجلس که برای چهارمین‌بار با رأی مردم تبریز راهی خانه ملت شده است، پزشکیان اصلاح‌طلب است؛ اما نه آنقدر رادیکال است که در ایام اعتراضات، مثل پروانه سلحشوری و قاسم میرزایی‌نکو، نطق‌های پرشور ایراد کند و نه آنقدر اعتمادسازی با اصولگرایان کرده است که صلاحیت او را برای انتخابات ریاست‌جمهوری تائید کنند. تندترین نطق پزشکیان مربوط به زمانی بود که صلاحیت او برای انتخابات ریاست‌جمهوری رد شده بود.

سیدرضا تقوی
رئیس سابق ستاد سیاست‌گذاری ائمه‌جمعه و عضو ارشد جامعه روحانیت مبارز، تلاش زیادی کرد تا بین اصولگرایان مدرن و سنتی آشتی برقرار کند و نقش مهمی در شکل‌گیری ائتلاف اصولگرایان در اسفند 98 داشت. او رئیس سنّی مجلس یازدهم هم بود. بااین‌حال مثل سایر اصولگرایان سنتی، دوره او هم رو به افول است و با عبور سال‌های زندگی از 75، دیگر امکان کاندیدا شدن در انتخابات مجلس دوازدهم را نخواهد داشت.

جواد ساداتی‌نژاد
در میان سهم مجلسی‌ها از کابینه رئیسی، استان اصفهان هم سهم خود را برداشت و نماینده کاشان را به وزارت کشاورزی فرستاد تا یکی از بزرگترین شهرهای ایران، هیچ نماینده‌ای در مجلس نداشته باشد. ساداتی‌نژاد که دانش‌آموخته دانشگاه مسکو است، در زمان وزارت جهاد با چالش‌های زیادی مواجه شد و حتی برخی اصولگرایان او را متهم به استفاده از خویشاوندان در مسئولیت‌های مدیریتی کردند اما همچنان توانسته با عبور از انتقادات، صندلی وزارت را حفظ کند.

الیاس نادران
در میان چهره‌های اقتصاددان مجلس یازدهم، الیاس نادران خیلی زود به‌حاشیه رفت. او که زمستان 98، گزینه مشترک جبهه پایداری و تیم قالیباف بود، خیلی زود به‌جایی رسید که نه انتقادات او به قالیباف از طرف اصولگرایان جدی گرفته شد و نه صحبت‌هایی که درباره ناکارآمدی مجلس مطرح می‌کرد. نادران یک‌بار در اعتراض به این بی‌توجهی‌ها از نمایندگی مجلس استعفا داد و در یک نوبت هم برای ریاست مجلس با قالیباف رقابت کرد، اما این کنشگری، جدی گرفته نشد.

ابراهیم عزیزی
نمایندگان کرمانشاه هم در مجلس یازدهم داستان‌های خود را داشتند. از مصری که به صندلی نایب‌رئیسی تکیه زد تا ابراهیم عزیزی که برای نشستن بر صندلی معاونت پارلمانی رئیس‌جمهور از نمایندگی استعفا داد. اما بعد از چند روز از استعفا پشیمان شد و رئیس‌جمهور هم معاون سابق را برکنار نکرد و همچنان از ظرفیت او بهره برد! ابراهیم عزیزی سابقه عضویت به‌عنوان حقوقدان در شورای نگهبان را نیز در کارنامه خود دارد و در سال‌های آخر احمدی‌نژاد نیز مدتی به عضویت کابینه درآمد.

غلامرضا نوری‌قزلجه
اگر پزشکیان در مسائل سیاسی و سعیدی در مسائل مرتبط با ناآرامی‌های اخیر، مهمترین نمایندگان اپوزیسیون به‌شمار می‌روند، نوری‌قزلجه نیز مهمترین منتقد سیاست‌های اقتصادی دولت سیزدهم است. او در این یک‌سال‌و‌نیم بارها و بارها سیاست‌های اقتصادی دولت سیزدهم را زیر سؤال برده است و رهبری فراکسیون کوچک مخالفان دولت را بر عهده دارد. به‌همین خاطر، هدف حملات گاه‌وبیگاه نمایندگان اصولگرا نیز بوده است.

جلال‌الدین رشیدی‌کوچی
زمانی که طرح صیانت در مجلس مطرح شده بود، یکی از افرادی که به‌تنهایی جلوی اکثریت مجلس ایستاده بود، جلال‌الدین رشیدی بود؛ تا جایی‌که مطالب او مورد استقبال چهره‌های روشنفکر قرار می‌گرفت. این مواضع متفاوت در مسائلی مثل کیفیت خودروهای داخلی نیز تکرار شد. با این حال در ایام اعتراضات سال 1401 رشیدی‌کوچی تلاش زیادی کرد تا نشان دهد در مسائل اعتقادی، تفاوتی با هم‌قطاران اصولگرای خود ندارد و از مواضع اصلی جریان اصولگرا عدول نکرد.

امیرحسین بانکی‌پورفرد
مجلس یازدهم چهره شاخصی میان زنان نداشته است‌ اما در میان مردان مجلس، فردی حضور دارد که بیشتر از نمایندگان زن درباره زنان صحبت می‌کند. بانکی‌پور، نماینده اصفهان که دو دهه قبل کتابی را درباره زنان تدوین کرده بود، به‌خاطر مواضع تندی که درباره حقوق زنان داشته است، صحبت‌هایش بارها و بارها موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفته است؛ مثل زمانی که از ازدواج بین‌المللی برای حل مشکل ازدواج زنان صحبت کرده بود.

مالک شریعتی
یکی از چهره‌های نزدیک به زاکانی که با حمایت مستقیم او وارد مجلس شد و در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری هم سخنگوی ستاد زاکانی بود. گرچه مالک شریعتی هرگز از لباس سخنگویی برای زاکانی خارج نشد و همین چند روز پیش هم به یکی از نمایندگان اصولگرای شورای شهر تهران حمله کرده بود که چرا از زاکانی انتقاد کرده است. شریعتی همچنین از مخالفان جدی فعالیت احزاب اصلاح‌طلب است و به‌عنوان عضو کمیسیون ماده 10 احزاب، بارها در مسیر فعالیت آنها سنگ‌اندازی کرده است.

فریدون عباسی
چهره هسته‌ای مجلس؛ فریدون عباسی زمانی مشهور شد که نقشه مخالفان او برای ترورش شکست خورد. از آن زمان او به‌عنوان نخبه هسته‌ای مدتی به کابینه احمدی‌نژاد رفت و بعداً به‌عنوان یکی از نظریه‌پردازان هسته‌ای کشور، در بیشتر جلسات اصولگرایان حاضر بود. به‌نظر می‌رسد با روی کار آمدن دولت رئیسی و نامشخص بودن وضعیت مذاکرات در دولت فعلی، از میزان صحبت و سخنرانی‌های افرادی مثل فریدون عباسی، تا حد زیادی کاسته شده باشد.

مجتبی توانگر
مجتبی توانگر از چهره‌های بسیار نزدیک به قالیباف به‌شمار می‌رود. چند هفته قبل و بعد از افشای بولتن‌های خبرگزاری فارس، برادر او بازداشت شد اما آقای نماینده صحبت جدی درباره برادرش مطرح نکرد و همچنان سعی کرد به‌عنوان نماینده مدافع قالیباف، از کنار این رسوایی با سکوت عبور کند. حاشیه دیگر توانگر، کنایه تند او به مهرداد بذرپاش بود که درباره او نوشت: «هر وزارت‌خانه‌ای که احتمال تغییر آن می‌رود این آقای همه‌جا‌ گزینه برای تصاحب آن کرسی فشار می‌آورد. چرا این‌قدر ولع قدرت داری؟».

علی‌اصغر عنابستانی
در میان نمایندگان مجلس، فردی است که عمده‌شهرت او به‌خاطر آن بود که هنگامی که قصد داشت از مسیری غیرقانونی با خودرو عبور کند، با اعتراض یک سرباز نیروی انتظامی مواجه شد و با سیلی به ‌صورت او نواخت. مجلس مدت‌هاست که می‌گوید از طریق هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس، پیگیر ماجرای سیلی زدن عنابستانی به یک سرباز است‌؛ قالیباف که خود روزگاری فرمانده پلیس بوده هم از او دفاع کرده ‎است و گفته اساساً سیلی‌ای زده نشده و عنابستانی، مأمور توهین‌کننده را هل داده است.